Phạm Thị Đoan Trang, liệu “ve sầu” có “thoát xác”?

 Nhìn về vụ việc nhà báo Phạm Thị Đoan Trang và dịch giả Nguyễn Phương Hoa chắc chắn mỗi người sẽ có những đánh giá của riêng mình, phần nhiều cũng thấy phiền lòng cho phong trào trong nước khi những người đã có quá trình cống hiến với anh em nay lại không thể thống nhất, ngồi cùng nhau (kể cả có bên thứ ba trung gian) để tìm tiếng nói chung, giải quyết vấn đề. Mặc dù hai người đã có những sự thấu hiểu, gắn bó với nhau rất nhiều năm.

Trước hết, cùng nhìn lại diễn biến sự việc.

Nhà báo Đoan Trang và dịch giả Phương Hoa quen biết nhau và cùng chung mục đích cho phong trao trong nước từ cuối năm 2018 khi họ cùng nhau thực hiện dự án tổng hợp, truyền tải các thông tin, tài liệu, kinh nghiệm hữu ích của các nhà đấu tranh từng bị đàn áp, sách nhiễu, gây khó khăn tới những anh em cùng nguyện vọng vì một Việt Nam dân chủ, cường thịnh. Nhưng đến tháng 7/2020, tức khoảng chừng ba năm của mối quan hệ, họ đã bất đồng quan điểm, thậm chí đã “giết chết” một tổ chức xã hội dân sự, “kim từ điển” đang dần lớn mạnh của phong trào, được anh em trong nước, ngoài nước cùng nhau xây dựng.

Chuyện chắc cũng không to tát gì khi hai bên ngồi lại với nhau trước khi đăng đàn công khai, thậm chí có những thông tin bí mật của NXB đúng lẽ không bao giờ an ninh biết thì nay, có lẽ do giận qua mất khôn mà cả hai bên đã làm cho an ninh được phen cười hả hê.

Về phần nhà báo Đoan Trang, không hiểu có phải do sắp đặt hay không khi cuối tháng 6/2020, thời điểm mà một số nhà đấu tranh bị đàn áp, bắt bớ như nhà báo Phạm Thành, nhà văn Nguyễn Tường Thụy…, nhà báo Đoan Trang chính thức đăng đàn công khai nhận người vai trò điều hành của NXB, mặc dù biết sẽ có những khó khăn, đàn áp, sách nhiễu. Tuy nhiên, khoảng đầu tháng 7/2020, nhà báo Đoan Trang lại tuyên bố rút tên khỏi NXB, tức chưa được 01 tháng công khai kể từ ngày tuyên bố nhận trách nhiệm và khó hiểu hơn là lý do mà nhà báo đưa ra là “hiện đang bị an ninh sách nhiễu, nếu còn ở trong NXB sẽ gây nguy hiểm cho anh em”. Khi mọi người chưa có thông tin thỏa đáng thì đáng buồn lại xảy ra chuyện bất đồng quan điểm giữa nhà báo và dịch giả Phương Hoa, mà nguyên nhân theo nhà báo Đoan Trang cho biết đó là vì dịch giả Phương Hoa đã tham nhũng, “kinh doanh dân chủ”, người nằm vùng của an ninh… Trong khi đó dịch giả Phương Hoa cũng có những lời phản bác lại chuyện nhà báo Đoan Trang vị kỷ, xem thường và muốn hại người khác đến mức cay nghiệt.  

Với những cách câu chuyện đang diễn ra như vậy sẽ làm rất nhiều người khó nghĩ, khó hiểu. Không tránh khỏi những suy luận liệu có phài vì chuyện tài chính bất minh giữa nhà báo và dịch giả đã làm dẫn tới những mâu thuẫn này? Hay vì nghi ngờ bị an ninh theo dõi, xử lý mà nhà báo đã đá bóng, đổ trách nhiệm điều hành NXB sang cho dịch giả Phương Hoa? NXB được lập ra là công sức của nhiều người, trong đó của nhà báo và dịch giả là những người đóng góp, không thể có chuyện vì vấn đề riêng tư của hai người mà làm ảnh hưởng đến đại cục chung của NXB. Còn về chuyện bất minh tài chính giữa nhà báo Đoan Tranh và dịch giả Phương Hoa thì nên cần có bên thứ ba là những anh chị ngoài nước làm trung gian chủ trì làm việc, tiền được chuyển đến tài khoản và rút ra thì khó lòng mà bất minh được, những vấn đề như thế này chỉ tạo thêm cớ cho an ninh xía mũi, gây náo nạo anh em, nhãn tiền đã có nhiều rồi, như Mai Dũng của dân oan, kỹ sư Phạm Văn Trội của HAEDC…

Có lẽ đó là cách nhà báo Đoan Trang và dịch giả Phương Hoa cần ngồi lại và nói chuyện sòng phẳng với nhau.